Główne okno Aplikacji Redaktora ( Rysunek 3.1.) składa się z pięciu podstawowych części:
Drzewa katalogów umiejscowionego po lewej stronie . Przedstawia ono hierarchiczną strukturę biblioteki - katalogi biblioteki.
Lista elementów (prawa górna część okna) przedstawiająca listę elementów, które zawiera wybrany obiekt.
Okno własności (prawa dolna część okna) zawierające zakładki na których znajdują się informacje na temat wybranego na liście elementów obiektu.
Menu Główne znajdujące się w górnej części okna aplikacji redaktora,
Pasek narzędzi (poniżej „Menu Głównego”) umożliwiający szybki dostęp do najczęściej wykonywanych operacji (np. tworzenie nowej publikacji).
Standardowy rozkład elementów aplikacji redaktora przedstawiono na rysunku powyżej. Rozkład ten można w ograniczonym stopniu dostosować do potrzeb użytkownika. Do dyspozycji użytkownika są miejsca w których standardowo umieszczone są lista elementów i okno własności. W obu tych miejscach można umieścić zarówno okno własności jak i listę elementów. Możliwe jest zatem porównanie własności dwóch elementów (wyświetlenie dwóch okien własności) lub manipulowanie na dwóch listach elementów (umożliwia przenoszenie elementów biblioteki).
Aby zmienić wyświetlany element w miejscu gdzie standardowo wyświetlana jest lista elementów należy przycisnąć ALT+F1 - pojawi się okno własności. Aby powrócić do listy elementów należy ponownie wybrać ALT+F1. Aby zmienić wyświetlany element w miejscu gdzie domyślnie znajduje się okno własności należy wybrać ALT+F2 - pojawi się lista elementów, aby powrócić do okna własności należy ponownie wybrać ALT+F2.
Drzewo katalogów umieszczone jest w lewej części okna programu redaktora. Katalogi umożliwiają hierarchiczne porządkowanie dokumentów w systemie na potrzeby redaktorów i administratorów. Struktura katalogów widoczna jest tylko dla redaktorów i administratorów (dla użytkowników stron WWW nie jest ona widoczna). Na drzewie katalogów znajdować się mogą następujące węzły:
węzeł
katalogu - przedstawia katalog biblioteki, możę zawierać katalogi
podrzędne oraz publikacje grupowe,
węzeł publikacji grupowej - reprezentuje publikację grupową, może
zawierać podrzędne publikacje grupowe.
Z każdym węzłem związane jest menu kontekstowe, które umożliwia szybki dostęp do najczęściej wykonywanych operacji na danym typie elementu (np. dodawanie publikacji). Menu to wywoływane jest po kliknięciu na węźle prawym przyciskiem myszy.
Po dwukrotnym kliknięciu na wybrany węzeł drzewa katalogów lista elementów (prawa górna część okna) jest wypełniana elementami, które zawiera element reprezentowany przez wybrany węzeł.
Lista elementów pozwala na przeglądanie zawartości biblioteki cyfrowej. Domyślnie na liscie znajdują się elementy pochodzące z głównego katalogu biblioteki. Elementy znajdujące się na liście można otwierać dwukrotnie klikając na wybrany element myszką lub przyciskając klawisz ENTER (gdy element który chcemy otworzyć jest wybrany na liście). Aby przejść o jeden poziom wyżej należy przycisnąć klawisz BACKSPACE lub dwukrotnie kliknąć element znajdujący się na pierwszej pozycji oznaczony jako „..” (element ten nie jest obecny na liście elementów które zawiera katalog główny ponieważ nie da się przejść poziom wyżej ponad katalog główny). Ścieżka do aktualnie otwartego elementu znajduje się w górnej części listy elementów.
Po wybraniu elementu na liście okno własności (prawa dolna część okna) wypełnia się szczegółowymi informacjami na temat wybranego elementu.
Na liście elementów mogą znajdować się:
- węzeł
katalogu - przedstawia katalog biblioteki, możę zawierać katalogi
podrzędne oraz publikacje,
-
węzeł publikacji grupowej - reprezentuje publikację grupową, w
której skład mogą wchodzić inne publikacje włącznie z publikacjami
grupowymi,
węzeł
planowanej publikacji - reprezentuje publikację planowaną i nie
zawiera żadnych podrzędnych węzłów,
węzeł publikacji - reprezentuje publikację, w trybie
zaawansowwanym zawiera węzły wydań publikacji oraz węzeł plików
publikacji, natomiast w trybie uproszczonym gdy publikacja ma
tylko jedno wydanie zawiera wersje plików tego wydania,
węzeł publikacji której treść została usunięta - reprezentuje
publikację z usuniętą treścią, zawiera jedynie węzły
wydań.
węzeł
wydania - reprezentuje wydanie publikacji i zawiera te wersje
plików publikacji, które tworzą wydanie,
węzeł plików
publikacji - zawiera wszystkie pliki publikacji,- węzeł folderu (ikonka folderu taka jak w systemie operacyjnym na którym uruchomiony jest program) - reprezentuje folder, który grupuje pliki publikacji lub wersje plików publikacji,
- węzeł pliku publikacji (ikonka zależna od typu pliku) - reprezentuje plik publikacji i zawiera wszystkie wersje tego pliku,
- węzeł wersji (ikonka zależna od typu pliku) - reprezentuje pojedynczą wersję pliku publikacji,
Z każdym elementem związane jest menu kontekstowe, które umożliwia szybki dostęp do najczęściej wykonywanych operacji na danym typie elementu (np. dodawanie nowych wersji plików). Menu to wywoływane jest po kliknięciu na elemencie prawym przyciskiem myszy.
W dolnej części listy elementów znajdują się dwa przyciski służące do ukrywania elementów znajdujących się na liście. Obecnie możliwe jest ukrywanie publikacji planowanych oraz publikacji z usuniętą treścią.
Publikacja
Strukturę publikacji opisano w . Dodatkowo, publikacja w systemie dLibra może być zabezpieczona. Zabezpieczyć można jedynie publikacje, które są w pełni w formacie HTML (wspierana jest wersja 3.2, wersje wyższe mogą być niepoprawnie wyświetlane). Mechanizm zabezpieczenia uniemożliwia czytelnikowi kopiowanie, zapisywanie na dysku czy drukowanie treści publikacji.
Okno Własności składa sie z kilku zakładek (liczba zależy od typu zaznaczonego elementu). Każda zakładka zawiera edytor właściwości, który pozwala na modyfikację określonych właściwości wybranego elementu. Wciśnięcie przycisku powoduje zapisanie w systemie informacji znajdujących się na zakładkach. Kliknięcie przycisku lub wybranie innego elementu na liście elementów wycofuje wszystkie zmiany wprowadzone od ostatniej operacji . Wartości niektórych parametrów (np. opis wydania) można określić w różnych językach - aktualnie wybrany język można zmienić na liście rozwijanej dostępnej w prawym dolnym rogu okna własności.
Edytor informacji ogólnych umożliwia przeglądanie i modyfikowanie głównych parametrów obiektów biblioteki, np. nazwy katalogu dla obiektu katalog. Edytor informacji ogólnych znajduje się z reguły na pierwszej zakładce w oknie własności.
Poniżej przedstawiona jest lista głównych własności dla każdego elementu biblioteki:
Katalog biblioteki:
- Nazwa - określa nazwę katalogu identyfikującą go w systemie dLibra; nazwa katalogu jest niezależna od wybranego języka,
- Uwagi - uwagi administracyjne do katalogu; zawartość jest niezależna od wybranego języka,
Kolekcja biblioteki:
- Nazwa - określa nazwę kolekcji identyfikującą ją w systemie dLibra oraz wyświetlaną w aplikacji WWW; nazwa kolekcji jest zależna od wybranego języka i powinna być zdefiniowana dla każdego z nich osobno,
- Opis - opis definiuje daną kolekcję i zawiera podstawowe informacje o niej, opis jest dostępny na stronach WWW; opis kolekcji jest zależny od wybranego języka i powinien być zdefiniowany dla każdego z nich osobno,
- Uwagi - uwagi administracyjne do kolekcji; zawartość jest niezależna od wybranego języka,
Publikacja (planowana, normalna oraz z usuniętą treścią):
- Nazwa - określa nazwę publikacji identyfikującą ją w systemie dLibra; nazwa publikacji jest niezależna od wybranego języka i jest widoczna tylko w Aplikacji Redaktora i Aplikacji Administratora,
- Uwagi - uwagi administracyjne do publikacji; zawartość jest niezależna od wybranego języka,
Wydanie:
- Nazwa - określa nazwę wydania, która jest niezależna od wybranego języka; nazwa ta jest widoczna w aplikacji WWW tylko wtedy gdy tytuł nie jest zawarty w opisie bibliograficznym tego wydania,
- Opis - opis definiuje dane wydanie i zawiera podstawowe informacje o nim (jak np. streszczenie), dostępne także przez aplikację WWW; opis wydania jest zależny od wybranego języka i powinien być zdefiniowany dla każdego z nich osobno,
- Komentarz - komentarz zawiera dodatkowe informacje o wydaniu (jak np. informacje o błędach lub uszkodzeniach w przypadku starodruków), dostępne także przez aplikację WWW; komentarz do wydania jest zależny od wybranego języka i powinien być zdefiniowany dla każdego z nich osobno,
- Uwagi - uwagi administracyjne do wydania; zawartość jest niezależna od wybranego języka,
- Miniatura - obrazek symbolizujący miniaturę wydania; jeśli miniatura jest wybrana, będzie ona widoczna przez aplikację WWW.
System dLibra udostępnia do opisu elementów biblioteki metadanymi zaawansowany mechanizm zarządzania wartościami atrybutów. Więcej informacji na temat tego mechanizmu znajduje się w . Idea słownika synonimów jest przedstawiona w słowniku wartości atrybutu. W tej sekcji znajdują się jedynie podstawowe informacje o działaniu systemu i jego wpływ na sposób opisywania katalogów, publikacji grupowych i wydań przez użytkownika.
Wartości atrybutów są przechowywane w systemie w specjalnym słowniku. Jest on budowany osobno dla każdego języka i dla każdego atrybutu. Dlatego też ta sama wartość może występować wielokrotnie, dla każdego atrybutu osobno. W obrębie atrybutu wartości podzielone są na grupy synonimów. Taka sama wartość może istnieć w wielu grupach, jeżeli ma wiele znaczeń. Opisywanie zasobów biblioteki metadanymi polega na przypisywaniu atrybutom wartości przechowywanych w słowniku. Jeżeli jakaś wartość nie istnieje to można ją dodać do systemu z poziomu Aplikacji Redaktora.
W Edytorze Wartości Atrybutów ( Rysunek 3.2.) można zmieniać wartości atrybutów (opis bibliograficzny) obiektu. W systemie dLibra atrybutami można opisać katalog, wydanie i publikację planowaną i grupową. Opis bibliograficzny wydania ma znaczenie przy wyszukiwaniu zasobów na stronie WWW na podstawie wartości atrybutów. Opis publikacji grupowej propaguje się niejawnie na wszystkie publikacje grupowe i wydania, które znajdują się poniżej w hierarchii drzewa. Opis katalogu staje się domyślnym opisem bibliograficznym przy tworzeniu nowego wydania dla jakiejkolwiek publikacji wewnątrz tego katalogu.
Edytor Wartości Atrybutów jest dostępny na zakładce Wartości atrybutów. Umożliwia on opisanie zasobów biblioteki. Edytor ma formę tabeli w której wyszczególnione są dwie kolumny. W lewej kolumnie znajduje się drzewo atrybutów. W prawej kolumnie wyświetlane są wartości przypisane do atrybutu. Każdy atrybut może mieć wiele wartości. Każda wartość wyświetlana jest w osobnym wierszu poczynając od wiersza w którym znajduje się nazwa atrybutu. Jeżeli atrybut nie ma żadnych wartości to pole po prawej stronie nazwy atrybutu jest puste.
Pod tabelą opisu bibliograficznego po prawej stronie znajduje się pole wyboru oznaczone etykietą Pokaż wraz z dziedziczonymi wartościami. Zaznaczenie tego pola skutkuje dopełnieniem tabeli o wartości dziedziczone z nadrzędnych publikacji grupowych. Również pod tabelą opisu bibliotgraficznego lecz po lewej stronie znajduje się przycisk , który usuwa wszystkie wartości atrybutów z tabeli.
Aby dodać wartość do atrybutu który nie ma przypisanej żadnej wartości należy:
Wybrać puste pole po prawej stronie nazwy atrybutu (np. klikając na nie myszką) do którego chcemy dodać wartość
Wpisać żądaną wartość atrybutu
Zatwierdzić wartość przyciskając klawisz ENTER
Aby dodać wartość atrybutu w przypadku gdy jest już conajmniej jedna wartość należy:
Wybrać dowolne pole z wartością atrybutu do ktorego chcemy dodać kolejną wartość
Przycisnąć klawisz TAB przez co zostanie dodany nowy wiersz, poniżej wybranej wcześniej wartości
Wpisać żądaną wartość atrybutu
Zatwierdzić wartość przyciskając klawisz ENTER
Podczas wpisywania wartości atrybutu możliwe jest w każdym momencie wciśnięcie klawisza TAB . Spowoduje to dodanie aktualnej wartości do wartości atrybutów i stworzenie nowego wiersza w który można wprowadzać kolejną wartość.
Jeżeli atrybut dla którego wprowadzana jest wartość ma już zdefiniowane wartości rozpoczynające się takimi samymi znakami jakie są wprowadzane to zostanie uruchomiony mechanizm autouzupełniania. Mechanizm autouzupełniania wyświetla listę wartości (zobacz Rysunek 3.3. ) które rozpoczynają się na wpisaną frazę. Jeżeli interesująca nas wartość jest na liście możliwy jest jej bezpośredni wybór (np. przez dwukrotne kliknięcie myszką na wartość).
Wartości atrybutów można usuwać z listy wartości atrybutu. W tym celu należy wybrać pojedynczą wartość na liście i nacisnąć przycisk DELETE (na klawiaturze). Wartość zostanie usunięta z opisu bibliograficznego (jeśli była tylko jedna wartość --- pole zostanie wyczyszczone, jeśli było wiecej wartości --- wiersz z zaznaczoną wartością zostanie usunięty).
Uwaga! Aby wartośći atrybutów wybranego elementu zostały zapisane należy przycisnąć przycisk w prawym dolnym rogu Okna Właściwości.
Jeśli opis bibliograficzny zawiera wartość niejednoznaczną użytkownik musi wybrać odpowiednie jej znaczenie. Aby to zrobić aplikacja wyświetla okno wyboru grupy wartości (patrz Rysunek 3.4. ) gdzie użytkownik może wybrać grupę (znaczenie) do której należy niejednoznaczna wartość. Przykład: Załóżmy, żę w opisie bibliograficznym znajduje się wartość zamek a w systemie dLibra znajdują się dwie grupy wartości, które zawierają wartość zamek - grupę budynek oraz grupę zapięcie. W takim przypadku użytkownik musi zdecydować czy zamek to budynek czy może jest to rodzaj zapięcia.
Opis bibliograficzny jest zależny od języka co oznacza, że użytkownik może wprowadzić opis bibliograficzny w różnych językach. Aby zobaczyć/modyfikować opis w konkretnym języku należy wybrać odpowiednią zakładkę w edytorze wartości atrybutów ( Rysunek 3.2.). Nazwa zakładki to dwuliterowy skrót nazwy języka a graficzna reprezentacja to piktogram reprezentujący dany język.
Załóżmy, że w naszej bibliotece wprowadzamy opisy bibliograficzne w języku angielskim i polskim. Aby wprowadzić autora danej pozycji w obu językach należałoby wprowadzić tę samą wartość autora w obu językach. Aby następnie zmodyfikować wartość autora należałoby wykonać modyfikację dwukrotnie (dla każdego języka osobno). W tej sytuacji wartość autora jest uniwersalna, czyli dotyczy obu języków (taka sama wartość powinna być wprowadzona w każdym języku). Aby ułatwić wprowadzanie opisu bibliograficznego w takich sytuacjach w systemie dLibra został wprowadzony specjalny język uniwersalny (na zakładkach oznaczony jako „Uniw.”). Język ten jest tylko i wyłącznie na użytek redaktora (opis w tym języku nie jest widoczny na stronach WWW). Wartości wprowadzone w tym języku są automatycznie dodawane do opisów bibliograficznych innych języków przed wyświetleniem ich na stronie WWW.
Załóżmy przykładowo, że w aplikacji redaktora wprowadziliśmy wartość atrybutu „Tytuł” w języku uniwersalnym dla wydania A. Na stronie WWW wydania A użytkownik widzi tę wartość tytułu w każdym języku. Opis prezentowany w konkretnym języku (np. polskim czy angielskim) jest wzbogacany o wartości z języka uniwersalnego - wszystkie wartości z języka uniwersalnego dodawane są do wartości z wybranego języka opisu na stronie WWW. Warto tutaj zaznaczyć, że wartości z języka uniwersalnego są dodawane (nie zastępują innych wartości) do wartości w innych językach.
Edytor wartości atrybutów umożliwia importowanie opisu bibliograficznego z zewnętrznego pliku, który zapisany jest w odpowiednim formacie. Administrator biblioteki cyfrowej może dodać tzw. rozszerzenia do aplikacji, które pozwolą na importowanie opisu bibliograficznego z różnych formatów. Rozszerzenia dostępne domyślnie pozwalają na importowanie opisu z następujących formatów:
format wymienny MARC 21 (szczegóły konfiguracji znajdują się w rozdziale application configuration oraz Dodatek A. Rozszerzenie importu MARC).
format XML (konfiguracja domyślna pozwala na import z formatu RDF oraz MASTER, szczegóły konfiguracji znajdują się w rozdziale application configuration oraz Dodatek B. Import i eksport w formacie RDF).
format Bibtex (szczegóły konfiguracji znajdują się w rozdziale application configuration oraz Dodatek A. Rozszerzenie importu MARC).
Aby zaimportować metadane z zewnętrznego źródła wciśnij przycisk - pojawi się okno importu metadanych (???).
Okno importu metadanych pozwala użytkownikowi na wyspecyfikowanie zewnętrznego źródła opisu bibliograficznego (plik lub URL do pliku) oraz format źródłowego pliku. Aby zaimportować metadane wybierz przycisk . Jeśli użytkownik wybierze opcję Wykryj automatycznie, aplikacja sprobuje automatycznie wykryć format źródłowego pliku i zaimportować znajdujące się w nim metadane.
Jeśli plik z metadanymi zawiera więcej niż jeden zestaw wartości aplikacja poprosi użytkownika o wybór jednego zestawu wartości. (???).
Edytor wartości atrybutów umożliwia eksportowanie opisu bibliograficznego do zewnętrznego pliku, który zapisany będzie w odpowiednim formacie. Administrator biblioteki cyfrowej może dodać tzw. rozszerzenia, które pozwolą na eksport metadanych do odpowiednich formatów. Rozszerzenia dostępne domyślnie pozwalają na eksport metadanych do następujących formatów:
format RDF (szczegóły konfiguracji znajdują się w rozdziale application configuration oraz Dodatek B. Import i eksport w formacie RDF).
Aby wyeksportować metadane do zewnętrznego pliku wybierz przycisk - pojawi się okno eksportu metadanych ( Rysunek 3.7.).
Okno eksportu metadanych pozwala użytkownikowi wybrać plik do którego mają zostać zapisane metadane oraz format tego pliku. Wybierz przycisk aby wyeksportować metadane.
Edytor Praw ( Rysunek 3.8.) umożliwia dokonywanie zmian w prawach dostępu do publikacji.
W obrębie całej publikacji przyznane mogą być trzy rodzaje praw:
- Przeglądanie - Prawo do odczytania wszystkich opublikowanych wydań publikacji.
- Odczyt - Prawo do odczytania wszystkich wydań publikacji.
- Zarządzanie - Prawo do zarządzania publikacją (np. tworzenia nowego wydania lub przyznania praw dostępu).
Każde prawo, niezależnie od tego, jakiego obiektu biblioteki dotyczy, może mieć jeden z pięciu stanów:
- Przyznane - Prawo jest przyznane bezpośrednio użytkownikowi.
- Od grupy - Użytkownik jest członkiem grupy, która ma przyznane prawo.
- Odziedziczone - Prawo zostało przyznane jednemu z obiektów nadrzędnych (np. katalogowi nadrzędnemu).
- Implikowane - Prawo jest przyznane ze względu na posiadanie innego prawa (np. użytkownik mający prawo Zarządzaj, ma również niejawne prawo Czytaj).
- Nie przyznane - Prawo nie jest przyznane.
Prawa dostępu do publikacji można również zmienić w programie administratora ( ).
Publikacja grupowa może zawierać inne publikacje które są uporządkowane przez redaktora. Publikacje wyświetlane są na stronach WWW zgodnie z kolejnością wyspecyfikowaną przez redaktora. Domyślnie, nowa publikacja umieszczona jest na ostatniej pozycji. Przy użyciu edytora pozycji publikacji ( Rysunek 3.9.) możliwa jest manipulacja pozycjami publikacji w publikacji grupowej,.
Używając przycisków , , lub na panelu Publikacje użytkownik może zmienić pozycję wybranej publikacji. Podstawowe informacje o wybranej publikacji znajdują się na panelu Informacje o publikacji.
Kolekcje są zgrupowane w strukturze hierarchicznej. Każda kolekcja może zawierać dowolną liczbę kolekcji podrzędnych. Na każdym poziomie tej struktury kolekcjom można przypisywać publikacje. Do każdej kolekcji może należeć dowolna liczba publikacji. Przynależność publikacji do danej kolekcji implikuje także jej przynależność do wszystkich kolekcji nadrzędnych aż do kolekcji głównej biblioteki włącznie.
Edytor kolekcji pozwala użytkownikowi przypisać publikację do dowolnej liczby kolekcji. Gdy publikacja lub publikacja grupowa jest wybrana na liście elementów, edytor kolekcji dostępny jest na zakładce Kolekcje.
Aby dodać publikację do kolekcji zaznacz odpowiednie pole wyboru. Aby usunąć publikację z kolekcji odznacz odpowiednie pole wyboru. Pola wyboru umieszczone są po lewej stronie kolekcji.
Jeżeli ikona kolekcji jest zielona (
) oznacza to, że aktualnie zalogowany
użytkownik ma prawo zarządzania tą kolekcją (może zmienić stan
przynależności publikacji do tej kolekcji). Ikona koloru czerwonego
(
) oznacza brak
odpowiednich praw do modyfikacji stanu przynależności publikacji do
danej kolekcji.
Jeśli nazwa kolekcji wyróżniona jest pogrubioną czcionką oznacza to, że publikacja przynależy do tej kolekcji (bezpośrednio lub pośrednio). Zaznaczenie jakiejkolwiek kolekcji powoduje wyróżnienie jej nazwy oraz nazw wszystkich kolekcji nadrzędnych na ścieżce aż do głównej kolekcji biblioteki. Oznacza to, że publikacja będzie pośrednio przypisana do wszystkich nadrzędnych kolekcji a bezpośrednio to zaznaczonej kolekcji.
Wszystkie wprowadzone zmiany należy zaakceptować używając przycisku . Wybór innego elementu na liście elementów bądź naciśnięcie przycisku powoduje anulowanie wszystkich zmian wprowadzonych od ostatniej akceptacji.